تا به امروز عملا دو نوع برداشت پسته داشته ایم؛ برداشت پسته رسیده برای دسترسی به حداکثر میزان پرشدگی مغز و خندانی و برداشت پسته نارس یا کال به منظور تولید مغز سبز اما شاید این روزها که بازار مغز پسته بنا به نیازهای صنعتی و مصارف جدید توسعه پیدا کرده بهتر است
الگوی برداشت جدیدی به مدل های قبلی اضافه شود از گذشته الگوی اصلی مصرف و تقاضا، پسته خندان آجیلی بود. عرف رایج این بود که محصول در دیر ترین زمان ممکن اواخر شهریور و اوایل مهرماه برداشت شود تا پسته ها به حداکثر درصد خندانی رسیده باشند؛ پستههای دهان بست نیز به صورت مکانیکی، خندان و یا مغز می شدند. در طی سالهای اخیر که تقاضای جهانی برای مغز پسته افزایش پیدا کرده است، مغز کردن پسته های خندان نیز توجیه اقتصادی دارد.
از حدود ۳۰ سال قبل که بازار مغز سبز پسته توسعه پیدا کرد، برای اینکه رنگ مغز سبزتر باشد برداشت پسته به صورت نارس آغاز شد. فرآیند پر کردن مغز پسته از اوایل تیرماه آغاز میشود و تا اواخر شهریورماه ادامه پیدا میکند به طور تجربی بهترین زمان برای کال چینی وقتی است که حدود پنج درصد از پسته ها رسیده و یا حتی خندان شده باشند؛ یعنی اواخر مرداد و اوایل شهریورماه. هرچه از این بازه زمانی بگذرد و درصد پستههای رسیده بالاتر رود مغز پر تر شده، رنگ سبز مغز پسته به زردی متمایل میشود و کیفیت مغز کال پایین تر می آید. در سالهای اخیر با افزایش تولیـد پسـته در دنیا، میزان و نحوه مصرف پسته تغییر کرده و مصرف مغز پسته در صنایع غذایی رواج یافته است. شدت افزایش میزان مصرف و تقاضای مغز پسته در دنیا به اندازه ای بوده که در دو، سه سال اخیر علی رغم افت قیمت جهانی پسته آجیلی ناشی از افزایش عرضه، قیمت داخلی پسته ایران افت چندانی نداشته است که از جمله دلایل مهم آن میتوان به تقاضای بالای مغز پسته در دنیا، کمبود عرضه مغز پسته از جانب رقبا و شرایط رقابتی بهتر ایران برای تولید مغز پسته اشاره کرد. به نظر میرسد شرایط فعلی بازار پسته در دنیا و انواع موارد مصرف مغز پسته در صنعت موادغذایی میتواند منجر به تغییر مجدد الگوی برداشت پسته در ایران شود. همانطور که بازار و تقاضای مغز سبز منجر به ایجاد الگوی برداشت پسته کال و نارس شد، امروز هم با افزایش تقاضای مغز پسته الگوی برداشت پسته به صورت دهان بست میتواند ایجاد شود، به این معنی که طبق این الگو زمان پر شدن مغز طی شود تا حجم داخلی پوست استخوانی از مغز پر شود و قبل از مرحله شکاف پوست استخوانی برداشت انجام شود. به عبارتی، بـه جای اینکه اکثریت دانهها کال باشند یا خندان شده باشند، اکثریت دانه ها باید دهان بست باشند تا برداشت انجام شود این الگوی برداشت محاسنی دارد که در ذیل به آنها اشاره شده است.
کاهش ریسک آلودگی آفلاتوکسین
همانطور که تجربه ثابت کرده برداشت زودهنگام قبل از شکاف پوست تازه ریسک نفوذ قارچ آسپرژیلوس که مولد آفلاتوکسین است، را کاهش میدهد این مزیت در برداشت پسته کال هم وجود دارد.
کوتاه شدن دوره رشد یا مغز پرکردن
همان طور که همه باغداران به تجربه دریافته اند، در زمان رسیدن محصول درخت فشار زیادی را تحمل میکند و از نظر عناصر غذایی تخلیه میشود، در حالیکه با این الگوی برداشت درخت حدود سه هفته زودتر آزاد شده و فرصت بیشتری برای تجدید قوا جهت محصول سال آینده پیدا میکند.
آسان تر شدن فرآیند فرآوری پسته
طبق این الگو پسته پس از برداشت فقط توسط دستگاه پوست گیری شده و در میدان سیمانی زیر نور آفتاب به مدت ۳ تا ۵ روز هوادهی میشود، بنابراین فرآیند شستشو و خشک کردن ماشینی را طی نمیکند. این امتیاز منجر به کاهش مصرف آب، انرژی و همینطور هزینه های فرآوری میشود از طرف دیگر، اینکه پسته با آب شسته نمیشود دو مزیت برای محصول نهایی ایجاد می کند؛ اول اینکه ریسک آلودگی آفلاتوکسین کاهش پیدا میکند، چرا که رطوبت اضافه وارد پسته نمیشود، دوم اینکه مغز پسته هم از جهت رنگ گل مغز و هم از جهت بافت آن از کیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود، چرا که آب شستشوی اضافه به آن نمیرسد و تحت حرارت غیرطبیعی خشک کن نیز قرار نمی گیرد.
کوتاه شدن دوران نگهبانی و هزینه های مرتبط با آن
بدیهی است که برداشت سه هفته زودتر از موعد پسته، هزینه های نگهبانی باغ را نیز کاهش میدهد.
Powered by Froala Editor
Powered by Froala Editor